در اسلام و مذهب شیعه، ارزشگذاری انسان بهطور کلی بر اساس تقوا، اخلاق، علم و خدمت به خلق خدا تعریف میشود. قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهمالسلام معیارهای ارزشیابی انسان را به خوبی تبیین کردهاند.
تقوا
تقوا به عنوان یکی از مهمترین معیارهای ارزشگذاری در اسلام و مذهب شیعه مورد تأکید است. قرآن کریم در سوره حجرات آیه ۱۳ میفرماید:
“إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ” (بیگمان گرامیترین شما نزد خدا با تقواترین شماست).
این آیه بهروشنی بیان میکند که معیار برتری نزد خداوند، تقوا و پرهیزگاری است و نه نژاد، قومیت یا ثروت.
اخلاق
اخلاق نیکو نیز از ارزشهای بنیادین در مذهب شیعه است. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی میفرمایند: “إنما بعثت لأتمم مكارم الأخلاق” (من برای تکمیل مکارم اخلاقی مبعوث شدهام). بنابراین، برخورداری از اخلاق نیکو و عمل به آن در زندگی روزمره، جایگاه والایی در ارزشگذاری انسان دارد.
علم
علم و دانش نیز از دیگر معیارهای مهم ارزشگذاری در اسلام است. پیامبر اکرم (ص) میفرمایند: “طلب العلم فریضة على كل مسلم و مسلمة” (طلب علم بر هر مرد و زن مسلمان واجب است). اهمیت علم تا آنجاست که امام علی (ع) میفرمایند: “العلم سلطان” (علم قدرت است). بر این اساس، کسانی که در مسیر کسب علم و دانش گام برمیدارند، جایگاه ویژهای در نزد خداوند دارند.
خدمت به خلق خدا
خدمت به مردم و رفع نیازهای آنان نیز از ارزشهای والای انسانی در اسلام است. امام علی (ع) در نهج البلاغه میفرمایند: “خیر الناس أنفعهم للناس” (بهترین مردم کسی است که برای مردم سودمندتر باشد). این آموزه نشان میدهد که میزان خدمت به دیگران و کمک به نیازمندان، یکی از معیارهای اصلی ارزشگذاری انسان در مذهب شیعه است.
نتیجهگیری
در مجموع، در اسلام و مذهب شیعه، ارزشگذاری انسان بر اساس معیارهایی چون تقوا، اخلاق نیکو، علم و دانش، و خدمت به خلق خدا صورت میگیرد. این معیارها بهگونهای تنظیم شدهاند که انسانها را به سوی کمال و نزدیکی به خداوند هدایت کنند و جامعهای با اخلاق و عدالت محور پدید آورند. این ارزشها نه تنها به فرد کمک میکنند تا در نزد خداوند مقرب شود، بلکه به جامعه نیز کمک میکنند تا در مسیر رشد و تعالی قرار گیرد.